Je kunt er de laatste dagen niet omheen: de zwarte Pieten discussie. Laat ik meteen zeggen dat ik me in dit stuk ook niet ga mengen in de discussie. Nee ik vind het vooral interessant om vanuit een verandermanagement perspectief te analyseren welke gedragsverandering ons te wachten staat. Voorlopig hoogtepunt was wel 11 november waar onze cultuurhistoricus Herman Pleij een wervelende one man show gaf bij Pauw met een beschouwing die je hier nog kunt terugzien als je die hebt gemist. Waar we vroeger nog bang waren voor Sinterklaas en Zwarte Piet is Sinterklaas getransformeerd tot een wat dommige oude man die nergens verstand heeft en zich daarom laat bijstaan door bijv. een Logistiek Piet, een Navigatie Piet of een Computer Piet. Over 20 jaar rijdt Sinterklaas geen paard meer maar laat hij zich voortduwen in een rolstoel en zullen de bejaarden zich gepolariseerd voelen door het stigmatiserende beeld wat Sinterklaas oproept……….

Er zijn veel boeken geschreven over gedragsverandering en evenzoveel modellen. Ik heb onlangs een heel leuk boek gelezen van Martin Appelo met de titel “waarom veranderen (meestal) mislukt”. Martin Appelo is gz-psycholoog en gedragstherapeut. Hij werkt als trainer, therapeut, docent en supervisor bij verschillende (onderwijs)instellingen en in zijn privépraktijk. Het is vooral interessant om veranderingen te bezien vanuit het perspectief van een gedragstherapeut ipv door de zoveelste managementgoeroe. Martin Appelo legt op basis van wetenschappelijk onderzoek uit waarom veranderen meestal mislukt en wat er voor nodig is om het wél voor elkaar te krijgen. Veel mensen ervaren dat er vaak een kloof is tussen voornemens en de praktijk van alledag en hebben hier ook last van. Appelo stelt dat ongemotiveerde mensen niet bestaan, maar dat we vaak te maken hebben met een situatie waarbij we onze professionele bedoelingen steken in mensen die er niet opgewonden van zijn!
d = F (iD x D x iA)
Duurzame Verandering (d) is de Functie (F) van Innerlijke Drang (iD) Discipline (D) en Interne Attributie (iA)
• Innerlijke Drang gaat over lijdensdruk en een alternatief zien
• Discipline is nodig om automatismen, ziektewinst (de bevrediging die iemand aan zijn ziekte ontleent) en sociale druk te weerstaan
• Interne Attributie wil zeggen dat je fouten en tegenslagen aan jezelf toeschrijft
Is één van de onderdelen nul, dan komt de hele formule op nul uit en is er geen duurzame verandering!

Als we deze formule nu eens loslaten op de gedragsverandering die de linkse intellectuelen willen bewerkstelligen bij de rechtse hardwerkende Nederlander. Jaja dat is redelijk ongenuanceerd maar het maakt de uitleg straks wat handiger. De hardwerkende rechtse Nederlander moet dus scoren op Innerlijke Drang, Discipline en Interne Attributie, wanneer op 1 of meerdere onderdelen een nul wordt gescoord treed er geen duurzame verandering op. Daar komt nog bij dat het hier niet gaat om de verandering van één individu maar een heel collectief. Als veranderen al moeizaam gaat bij één individu kunt u zich vast voorstellen dat een gedragsverandering bij een hele groep een bijna onmogelijke opgave is. Laten we de formule voor duurzame gedragsverandering er eens op loslaten.

Wat is de score op innerlijke drang? Dit heeft te maken met lijdensdruk en het zien van een alternatief. De linkse intellectuelen zien wel een alternatief. De witte Piet, de groene Piet, de regenboog Piet enz. De vraag is echter of rechts hardwerkend Nederland genegen is het alternatief toe te passen. Daarvoor is het van belang naar de lijdensdruk te kijken. Iemand die lijdt is immers eerder genegen te veranderen. Nu zal collectief hardwerkend rechts Nederland niet massaal lijden. Toch zullen er een paar zijn die wel lijden. Zij lijden omdat ze toezien dat in de vriendenkring of familie iemand wel gebukt gaat onder het stigmatiserende blackfacing gebruik. Kijk ook even naar de trailer van Sunny Bergman Our Colonial Hangover. Al met al dus een score net boven nul.
Discipline is eigenlijk de grootse voorspeller voor succes wanneer het gaat om veranderen. 90% van veranderingen mislukken vanwege een gebrek aan discipline. Hoe beïnvloed je collectief een groep mensen zodanig dat zij voldoende discipline tonen om een verandering te bewerkstelligen. Het liefst natuurlijk intrinsiek gemotiveerde mensen. Zwarte Piet bij wet verbieden (met een overheid die het niet zo nauw neemt met naleving) lijkt me ook geen haalbare oplossing. Een absolute nul score dus.

Interne attributie wil zeggen dat je fouten en tegenslagen aan jezelf toewijst. Dit in tegenstelling tot de excuustruus die het falen zoekt bij de omgeving. Het is makkelijk(en ook redelijk natuurlijk) om succes aan jezelf toe te wijzen en het falen aan anderen. Dat ook hier een collectieve nul score verschijnt zal geen verassing zijn.

Dat betekent dat de formule voor duurzaam veranderen ook een duidelijke nul score oplevert en we nog lang niet verlost zijn van Zwarte Piet. Wat rest er nog voor de linkse intellectuelen? Een rechtsgang zal de verhoudingen verder verscherppen. Kennis leidt tot inzicht. Inzicht leidt tot begrip. De dialoog heeft er in elk geval al tot geleid dat de stigmatiserende trekjes van zwarte Piet grotendeels zijn verdwenen. De nieuwe Zwarte Piet heeft geen kroeshaar meer en is definitief bruin. Ook zijn volle rode lippen zijn verdwenen en is zijn pak wat hipper geworden. Daarnaast draagt hij geen oorringen meer. Iedereen blij? Het is natuurlijk polderen in optima forma. Leuk he? Veranderen, het zal je werk maar zijn.

De verander Piet